Analytisch Teken Therapeut
Veelal onbewuste afweermechanismen beschermen ons tegen onaangename gevoelens door deze uit het bewustzijn te weren. Door het gebruik van afweermechanismen creëren we voor onszelf een emotioneel evenwicht, ze hebben een beschermende en adaptieve functie. Ze kunnen er echter toe bijdragen dat we vastlopen en kunnen de ontwikkeling van nieuwe inzichten belemmeren. We onderscheiden dan ook rijpe (volwassen, gezonde) en onrijpe (primitieve, onvolwassen, ongezonde) afweermechanismen. Er zijn net zoveel afweer-mechanismen als mensen of als sterren aan de hemel.
Analytische Teken Therapie (ATT) heeft als uitgangspunt dat in tekeningen onverwerkte ervaringen en onderdrukte gevoelens aan het papier worden toevertrouwd. De tekeningen activeren onbewuste ervaringen en gevoelens waardoor er in de therapie steeds nieuw materiaal beschikbaar komt. Deze therapie kan bij (jong) volwassenen een belangrijke bijdrage leveren voor het reduceren van angst, spanning en depressieve klachten waardoor het verwerken van trauma’s beter mogelijk wordt.
Aanpak
In de ATT werkt men vanuit een psychoanalytisch kader, de psychodynamische theorie en ontwikkelingsmodellen. Het is een zoektocht naar de psychische werkelijkheid die onder de oppervlakte zit, dagelijks het psychisch proces en de gevoelsbeleving van iemand beïnvloedt. We zijn voortdurend op zoek naar de gevoelsbeleving (verdriet, woede, rouw en angst), het verlangen, de afweer, conflicten en intrapersoonlijke conflicten van het Zelf. In de ATT wordt gewerkt met tekenopdrachten variërend van concrete tekeningen, het tekenen van metaforen tot geometrische tekeningen.
De ATT gaat ervan uit dat in therapeutische tekeningen (onbewuste) verlangens, gevoelens en onbewuste conflicten uitgedrukt worden, zogenaamde afweermechanismen. Deze zijn bedoeld om het psychisch evenwicht te stabiliseren. Wanneer men er echter in verstrikt raakt kan dit het evenwicht verstoren. De therapeut komt de afweermechanismen op het spoor middels aandachtspunten. Er wordt dus een verband gelegd tussen afweermechanismen en aandachtspunten in de tekening.
Een aandachtspunt is dat wat in de tekening de aandacht trekt, dat wat opvalt. In therapeutische tekeningen vormen deze de basis voor de analytische tekentherapie. Sommige aandachtspunten zijn al direct in de tekening zichtbaar, andere komen pas later in het gesprek tot uiting. Ze worden gebruikt om richting te geven aan de dialoog en zijn bepalend voor de interventie mogelijkheden en de uiteindelijke diagnose, aldus Wanda Dondorp, grondlegger van deze methode (www.ppch.nl).